Ακατοίκητο νησί στα δυτικά της Μαραθόπολης Μεσσηνίας. Εικάζεται ότι η ονομασία του οφείλεται στον Πρωτέα, θεότητα της θάλασσας. Σύμφωνα με άλλες προσεγγίσεις οφείλεται στο γεγονός ότι αποτελεί το πρώτο τμήμα ξηράς που βλέπει κανείς καθώς πλησιάζει τις ακτές της Μεσσηνίας ερχόμενος δια θαλάσσης από τη Δύση ή ότι προέρχεται από τη λέξη "πλωτή", υπονοώντας τα βαθιά νερά που περιβάλλουν το νησάκι. Ο Θουκιδίδης, πάντως, το αναφέρει ως σταθμό του αθηναϊκού στόλου, που αγκυροβόλησε σε έναν όρμο του για να προστατευτεί από την τρικυμία καθοδόν προς τη Σφακτηρία (όπου οι Αθηναίοι πολιόρκησαν την ολιγάριθμη σπαρτιατική φρουρά). Κατοικείται πάντως από την αρχαιότητα, όπως αποδεικνύουν ερείπια της Μυκηναϊκής περιόδου (ακρόπολη με τείχος και κυκλικό πυργίσκο).

Στο νησί υπήρχε και ναός αφιερωμένος στην Έυπλοια Αρτέμιδα και πάνω του κτίστηκε εκκλησάκι της Παναγίας. Λέγεται ότι το νησί υπήρξε καταφύγιο διαβόητων πειρατών και κουρσάρων, όχι μόνο Σαρακηνών αλλά και Μανιατών, την εποχή που ο μανιατικός πληθυσμός στράφηκε στην πειρατεία για να επιβιώσει, εξ ου και ο θρύλος περί κρυμμένων πειρατικών θησαυρών. Τροφή για τους θρύλους αυτούς έδιναν και τα χαραγμένα στους βράχους μηνύματα προς τους ναυτικούς για Καλή Τύχη, που σώζονται μέχρι σήμερα σε κάποια σημεία των βράχων. Στην πραγματικότητα πρόκειται για  αρχαιότερες επιγραφές, που χρονολογούνται στους αρχαίους και βυζαντινούς χρόνους και δεν είναι παρά ευχολόγια των ναυτικών για σωτηρία, όταν κατέφευγαν στις ακτές του νησιού προσπαθώντας να σωθούν από τις φουρτούνες.

Σήμερα ο επισκέπτης, καθοδόν από Φιλιατρά προς Μαραθόπολη, καθώς πλησιάζει προς τις ακτές, βλέπει την Πρώτη να ξεπροβάλλει μπροστά του παρουσιάζοντας ένα "τρομακτικό" σχήμα, που θυμίζει τέρας ή κροκόδειλο. Πάνω στο νησί υπάρχει η Μονή της Κοίμησης της Θεοτόκου της Γοργοπηγής, η οποία ιδρύθηκε για να φιλοξενήσει τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας που βρέθηκε στα βράχια. Η μονή εορτάζει κάθε χρόνο στις 23 Αυγούστου και στις 24 Σεπτεμβρίου. Οι κάτοικοι και οι επισκέπτες φτάνουν με πλοιάρια για τους εορτασμούς, που περιλαμβάνουν και γεύμα με φρέσκα ψάρια. Η Πρώτη, καθώς χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερα απότομους και ψηλούς βράχους, προσφέρεται για αναρρίχηση και πεζοπορία στα αρχαία μονοπάτια της, ενώ η απάνεμη παραλία Βουρλιάς είναι ιδανική για ένα απολαυστικό μπάνιο. Ο καταδυτικός τουρισμός είναι άλλη μια συναρπαστική εμπειρία που προσφέρει η Πρώτη, καθώς διαθέτει σημαντικό υποθαλάσσιο πλούτο - που περιλαμβάνει εως και ναυάγιο. Τα πλοιάρια, που μεταφέρουν τους επισκέπτες στο νησάκι, αναχωρούν από τη Μαραθόπολη.